Ένα θέμα που απασχολεί όσους έχουν ή ενδιαφέρονται να αποκτήσουν ένα κουτάβι μεγαλόσωμης φυλής, είναι η δυσπλασία του ισχίου. Όλοι έχουν ακούσει κάποια πράγματα και προσπαθούν να επιλέξουν κουτάβι όσον το δυνατόν »απαλλαγμένο» από την κατάσταση αυτή ή αν ήδη έχουν πάρει το σκύλο να διαπιστώσουν αν έχει ενδείξεις.Τί είναι όμως η δυσπλασία του ισχίου και ποιούς αφορά; Μπορεί να γίνει πρόγνωση για το αν το κουτάβι θα την εμφανίσει και να αποτραπεί; Αντιμετωπίζεται αν εμφανιστεί;
Σε αυτά και άλλα ερωτήματα θα δώσουμε απαντήσεις παρακάτω.
Κατ” αρχάς, πριν μιλήσουμε για τη δυσπλασία, ας δούμε την ίδια την άρθρωση του ισχίου.
Πρόκειται λοιπόν για την άρθρωση της λεκάνης με το μηριαίο, που σχηματίζονται από την αρθρική επιφάνεια της πυέλου (κοτύλη) και την αρθρική επιφάνεια του ποδιού, που είναι η κεφαλή του μηριαίου οστού.
Η δυσπλασία του ισχίου είναι γενικά, η ανώμαλη ανάπτυξη ή διάπλαση της άρθρωσης του ισχίου, που συνήθως εμφανίζεται και στα δύο πόδια. Είναι νόσος της νεαρής ηλικίας, αφού προκαλείται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του ζώου και η αιτιολογία της είναι, όπως λέμε, πολυπαραγοντική . Κι αυτό, γιατί ουσιαστικά έχει να κάνει με τη γονιδιακή προδιάθεση να μετατοπίζεται η κεφαλή του μηριαίου από την θέση της στη λεκάνη, μετατόπιση που επηρεάζεται από εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Ενώ, λοιπόν το κουτάβι γεννιέται με φυσιολογικές τις αρθρώσεις του, όσο αναπτύσσεται, ενώ ο σκελετός του μεγαλώνει με γρήγορους ρυθμούς, δεν ακολουθούν τους ρυθμούς αυτούς οι μυς της περιοχής της λεκάνης, που καθυστερούν να αναπτυχθούν και να ωριμάσουν λειτουργικά, οπότε προκαλείται μια αστάθεια στα ισχία. Αυτό σε συνδυασμό με την κληρονομική τάση που είπαμε πριν, οδηγούν στην απομάκρυνση ακριβώς της κεφαλής από την θέση της, που διευκολύνεται και από το περιβάλλον, όπως για παράδειγμα αν ο σκύλος ζει σε έδαφος που γλιστράει, όπως το μάρμαρο, αν σηκώνεται στα πίσω πόδια κλπ. Τέλος , η απομάκρυνση αυτή με τη σειρά της προκαλεί μια σειρά αντιδράσεων που οδηγούν τελικά στη δυσπλασία του ισχίου.
Η κατάσταση αυτή εμφανίζεται συχνότερα σε σκύλους μεγαλόσωμων και γιγαντόσωμων φυλών, όπως τα Γερμανικά ποιμενικά, τα Cane corso, τα Doberman κλπ., μπορεί όμως να εμφανίζεται και σε μεσαίους, ενώ σπανιότατα εμφανίζεται σε σκύλους βάρους μικρότερου των 12 κιλών.
Τι είναι εκείνο, όμως, που θα δει ο ιδιοκτήτης του σκύλου που θα τον κάνει να ζητήσει ιατρική βοήθεια; Τα συμπτώματα του δυσπλαστικού σκύλου είναι πολλά και ανάλογα της ηλικίας του. Έτσι, έχουμε γενικά δύο κατηγορίες :
Α) κουτάβια
ηλικίας έως 12 μηνών : συνήθως εμφανίζουν απότομα αδυναμία και πόνο στο ένα πόδι (συχνότερα) ή και στα δύο, σηκώνονται με δυσκολία και δεν θέλουν να μετακινούνται, να τρέχουν, να ανέβουν σκάλα. Επίσης, μπορεί να εμφανίζουν περπάτημα με μικρά και κοφτά βήματα και τρέξιμο σαν του λαγού. Σιγά-σιγά ατροφούν οι μύες της περιοχής, ενώ μπορεί να ακούγονται και ήχοι(κλικ) κατά το βάδισμα.
Β) Σκύλοι ηλικίας άνω των 15 μηνών: Εδώ κουτσαίνουν και τα δύο πόδια και σπανιότερα το ένα μόνο, και μπορεί να γίνεται συνέχεια ή μετά από έντονη άσκηση του ζώου. Το σώμα ταλαντεύεται και οι κινήσεις της άρθρωσης του ισχίου είναι περιορισμένες. Οι μύες είναι έντονα ατροφικοί και μπορεί να ακούγεται ήχος(κλικ), ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια μπορεί να επέλθει και ρήξη των χιαστών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιοι σκύλοι μπορεί να έχουν πρόβλημα στις αρθρώσεις τους, αλλά να μην έχουν κανένα σύμπτωμα.
Η διάγνωση θα γίνει με την ορθοπεδική και οπωσδήποτε την ακτινογραφική εξέταση, που θα δείξει και την έκταση του προβλήματος. Να μην ξεχνάμε όμως, ότι σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να μη συσχετίζονται τα συμπτώματα με τη βλάβη που θα δείξει η ακτινογραφία. Δυστυχώς, δεν υπάρχει αντικειμενικός τρόπος να προβλέπουμε εάν ένα κουτάβι 2 και 3 μηνών θα εμφανίσει στη συνέχεια δυσπλασία ισχίου. Μπορούμε, όμως, να λάβουμε εκείνα τα μέτρα που θα μειώσουν έστω και λίγο τις πιθανότητες, και αναφέρομαι φυσικά στο περιβάλλον όπου ζει ο σκύλος, το οποίο δε θα πρέπει να είναι ολισθηρό, να μην τον αφήνουμε να στέκεται όρθιος στα πίσω πόδια, ακόμη και να του ανακόψουμε το ρυθμό ανάπτυξης. Γενικά, εάν διατηρηθεί η φυσιολογική επαφή των αρθρικών επιφανειών μέχρι την ηλικία περίπου των 6 μηνών, οπότε θα έχει εμφανιστεί οστέωση του σκελετού και ισχυροποίηση των μυών της λεκάνης, μπορούμε να πούμε ότι την προλαμβάνουμε. Η εμφάνιση γενικά του προβλήματος, μπορεί να περιοριστεί εκτρέφοντας μόνο απαλλαγμένους σκύλους.
Αν όμως ένας σκύλος ανήκει είτε στη μια είτε στην άλλη κατηγορία που είπαμε πριν τότε μπορεί να γίνει καλά; Όποια προσπάθεια θεραπείας εξαρτάται από τη βλάβη και τα συμπτώματα. Εφαρμογή βρίσκει είτε η συντηρητική(έλεγχος των συνθηκών διαβίωσης, αντιφλεγμονώδη φάρμακα, μείωση του βάρους κλπ) είτε η χειρουργική αγωγή ,και στόχο έχουν τον περιορισμό του πόνου ή/και την αποκατάσταση της άρθρωσης. Το περιβάλλον διαβίωσης εξακολουθεί να είναι κομβικής σημασίας, αφού ακόμη και κατόπιν επέμβασης η αποκατάσταση συσχετίζεται με τον τρόπο ζωής του σκύλου. Πάρα πολύ σημαντικό ρόλο παίζει το κολύμπι. Είναι μία ενεργητική άσκηση για το σκύλο με προβλήματα στο ισχίο, και έχει καθοριστική σημασία ως μέθοδος αποκατάστασης και μετεγχειρητικά. Όλα τα μέτρα λαμβάνονται προκειμένου να εξασφαλιστεί η ποιότητα ζωής στον δυσπλαστικό σκύλο, αυτό εξάλλου είναι και το ζητούμενο.
Εν κατακλείδι, λοιπόν, τα κουτάβια των μεγαλόσωμων φυλών μπορεί να έχουν προδιάθεση να εμφανίσουν δυσπλασία του ισχίου ,και για το λόγο αυτό πρέπει οι ιδιοκτήτες τους να είναι προσεκτικοί με τον τρόπο ζωής του κουταβιού τους, τουλάχιστον τους πρώτους μήνες της ζωής του. Επιπλέον, θα πρέπει πάντα να συμβουλεύονται τον κτηνίατρό τους για κάθε τι που τους δημιουργεί υποψίες και εάν τελικά το σκυλάκι τους εμφανίσει το πρόβλημα, να μην απελπίζονται, αφού υπάρχουν λύσεις που διασφαλίζουν την ποιότητα ζωής του.